شاید شما هم جز آن دسته از افراد هستید که مایل به یادگیری گویش های سرزمینمان ایران هستید. با توجه به همین علاقه ما برای شما عزیزان در این مطلب تمام اطلاعات در مورد گویش بختیاری را در نظر گرفته ایم، گویش بختیاری که یکی از گویش های زیبای ایران که تاریخچه گویش بختیاری به زمان فردوسی بزرگ میرسد. همچنین از جمله زیر شاخه های زبان لری به شمار می آید. برای همین بخش آموزش فارسی خوان قصد دارد در این مطلب برای شما عزیزان اطلاعات آموزشی مختصری گرد آوری شده تا بتوانید با استفاده از آن مطلبی به دانسته های خود بی افزایید. آموزش لهجه های مختلف جز برنامه های ثابت تیم ما هست که امروز را به لهجه لری بختیاری اختصاص میدهیم.
تمام اطلاعات در مورد گویش بختیاری
این گویش که به لری بختیاری نیز معروف است یکی از گویش های زبان لری میباشد، خیلی خلاصه بگویم که برای تمام اطلاعات در مورد گویش بختیاری در واقع قوم بختیاری جزی از مردم لر میباشند که به آنها لر بزرگ نیز گفته میشود. و این گویش با سایر گویش های لری از جمله لری خرم آبادی و لری جنوبی نیز دارای اشتراکات زیادی است.
این گویش درمیان مردمان لر ساکن در غرب و جنوب غربی رواج دارد که شامل بخش های زیر است:
- بخش هایی از لرستان (الیگودرز و ازنا)
- استان کهکیلویه و بویر احمد
- بخش هایی از خوزستان (ایذه، باغملک، مسجد سلیمان و…)
- استان چهار محال بختیاری
- بخش هایی از استان اصفهان
- بخش هایی از استان فارس
این گویش خود به چندین شاخه تقسیم میشود که بسته به محل زندگی تفاوت هایی دارد اما ریشه همگی یکی است و دارای لغات مشترک بسیار زیاد و گویش نزدیک به هم میباشند.
تمام اطلاعات در مورد آموزش لهجه بختیاری
دراین بخش میخواهیم آموزش مختصر گویش بختیاری و نحوه ادا کردن بعضی حروف در آن را برای شما بیان کنیم. ابتدا به فیلم دقت نمایید سپس به آموزش ادای برخی از حروف میپردازیم:
در لری بختیاری حروفی وجود دارد که در فارسی رایج تلفظ نمیشوند. بیشتر آنها بازماندگان زبان پهلوی میباشند.
- ذال معجم: حرف «د» وقتی که پس از a,A،o,i,e,y بیاید به گونه ای دیگر تلفظ میشود («A» را «آ» فرض کنید و «a» را «فتحه») تلفظ به این صورت است که قسمت زیرینِ نوکِ زبان با دندان های پیش فکِ زیرین مماس شده اما با دندان‌های پیش فک بالا تماس بسیار نامحسوس است. اما «د» پس از صامتها به همان صورت معمول تلفظ میشود.
- هاء میان تهی: گونه‌ای «هـ» است که با تلفظی نرمتر از «هـ» تلفظ میشود. مانند پهل (pohl) به معنی پُل.
- واو غنه: کلمه «نو» در فارسی رایج تقریبا با واو غنه تلفظ میشود، در گویش لری بختیاری برخی کلمات با این واو تلفظ می‌شوند. مانندِ now (یعنی نان)
تمام اطلاعات در مورد ضمایر در گویش بختیاری
مو یا مُ (mo): من. / تو (to): تو. / هو یا هُ (ho): او یا آن. / ایما (imâ): ما. / ایسا (isâ): شما. / هونو یا هُنُو (honow): آنها.
ضمایر اشاره:
یو یا یُ (yo): این. / هو یا هُ (ho): آن. / یُنُو (yonow): اینها. / یُنُو یا یونُو (yonow): اینها. / هُنُو یا هونُو (honow): آنها.
ضمایر ملکی متصل:
- اُم (om-) تَوَرُم (tavarom) تبرم (تبر من)
- اِت (et-) تَوَرِ ت (tavaret) تبرت
- اِس (es-) تَوَرِ س (tavares) تبرش
- اِمون (emun-) تَوَرِ مون (tavaremun) تبرمان
- اِتون (etun-) تَوَرِ تون (tavaretun) تبرتان
- اِسون (esun-) تَوَرِ سون (tavaresun) تبرشان
اسامی مختوم به مصوت هنگام گرفتن ضمیر ملکی متصل تنها m یا t یا s یا mun یا tun یا sun میگیرد.
مثل: دام (dâm) مادرم / داسون (dâsun) مادرشان
برخی جملات رایج گویش بختیاری
در این بخش از مطلب ابتدا توجه شما عزیزان را به یک فیلم از شعر خوانی به گویش بختیاری جلب میکنیم و بعد از آن چند جمله کاربردی در صحبت مهاوره ایی در این گویش را برای تمرین و یادگیری شما ارائه میکنیم.
لری:خوا همه چینه افری، به فارسی:همه چیز رو خدا افریده.
لری: رفتیم به مدرسه، به فارسی: رفتیم و مدرسه.
لری: دیگ من شهر دیرمت، به فارسی: دیروز تو شهر دیدمت.
لری: کی د خاو می وریسی (وریسی)؟ ورز افتاوزنو/شوصو زی، به فارسی: کی از خواب بیدار می شوی؟ قبل از طلوع/ صبح زود.
لری: کُرت ایمرو کی میره (روئه) سر درس ؟ ظورادماییه ایمرو، به فارسی: پسرت امروز کی میره مدرسه؟ امروز شیفت بعدازظهره.
حال یک احوال پرسی کامل بختیاری را تمرین میکنیم:
- سلام، چی میکی/ کنی = سلام چه خبرا؟(چه کار میکنی)
- حالت خوئه؟ = حالت خوبه؟
- فراقتی؟ = سلامتی
- دیارت نی = کم پیدایی
- بییه وه آساره قوس = شدی مثل ستاره سهیل
- تنت آزا با / سلامت بویی = تنت سلامت/سلامت باشی
- دست آزا/ دست درد نکه = دستت درد نکنه
- منت بارتیم = ممنونیم
- خدا وا دیار ت ( دیار سرت) با = خدا نگهدار
- تمارزو دیین ریتیم = آرزومند دیدار روی توایم
- ری تیام/ ری چشیام = به روی چشم
تاریخچه گویش بختیاری
در این بخش از این مطلب میخواهیم به تاریخچه گویش بختیاری بپردازیم، و به پیشینه آن نیز اشاره ای خواهیم داشت تا بتوانیم درک بهتری از قدمت و اصالت مردمان این دیار داشته باشیم.
در مورد قدمت تاریخی این منطقه بختیاری نشین باید گفت که: کاوشهای باستان شناسی نشان میدهد که قدمت سکونت انسان در این منطقه به چهل هزار سال میرسد. بازمانده های فرهنگی دوران پارینه سنگی، میان سنگی، نوسنگی و شهرنشینی در این ناحیه به چشم میخورد. سرزمین بختیاری، از جمله محدود سرزمین هایی است که انسان برای اولین بار به اهلی کردن حیوانات و نباتات پرداخته یا به دیگر سخن، زندگی ده نشینی و کشاورزی را که لازمه پیدایش تمدن میباشد، آغاز نموده‌است.
راولینسون در سفرنامه خود مینویسد: تا کنون این گویشهای رایج در منطقه زاگرس را بازمانده زبان پارسی میانه میدانستند، ولی به نظر میرسد زبان لری از پارسی باستان مشتق شده است. که همزمان با زبان پهلوی به صورت جداگانه با آن تکلم میشده است.
محسن فارسانی در مقدمه دیوان ملا زلفعلی بختیاری این گویش ظریف را از مشتقات نزدیک زبان پهلوی میداند و در این خصوص مینویسد: خاک این منطقه به لحاظ کوهستانی بودن از هجوم اقوام بیگانه مصون مانده و گویش آنان کمتر با زبان ترکی و عربی مخلوط شده‌است.
آموزش لهجه بختیاری
در این مطلب تلاش شد نکاتی در مورد آموزش مختصر گویش بختیاری و چگونگی صحبت کردن بختیاری و تاریخچه گویش بختیاری بیان شود و همین امر باعث شد جملات رایج گویش بختیاری را نیز برایتان بازگو کنیم، هرچند که صحبت کردن بختیاری نیاز به تمرین زیاد و همچنین محیط گفت گو دارد. اما امیدواریم توانسته باشیم برای یک گفت گوی ساده نکاتی را برای شما فراهم کرده باشیم.
امیدواریم این مطلب مورد رضایت شما واقع گردد.
به به