شب ادراری در کودکان

شب ادراری در کودکان

شب ادراری کودکان دلایل گوناگونی دارد که برخی از آن‌ها با مسائل جسمی و برخی دیگر با روح و روان در ازتباط هستند؛ در اغلب موارد کودک با هر دو مسئله درگیر است؛ بعضی عوامل از جمله کمبود هورمون آنتی‌ دیورتیک یا کاهش ظرفیت مثانه، عفونت‌های ادراری، عوامل روانی و استرس‌ ها می‌توانند موجب شب ادراری کودکان شوند.

برخی از کودکان همزمان با یادگیری رفتن به دستشویی در طول روز، به کنترل ادرار و مدفوع در هنگام شب نیز مسلط می‌ شوند اما این موضوع در مورد همه کودکان رخ نخواهد داد و در برخی موارد ممکن است این آموزش ماه‌ ها طول بکشد؛ از این رو بهتر است بدانید آموزش ادرار در شب با شب ادراری یکی نیست و با هم فرق دارد. در این مطلب فارسی خوان قصد داریم دلایل شب ادرای و راه های درمان ان را عنوان کنیم.

شب ادراری چیست

شب ادراری عبارت است از عدم کنترل ادرار در حین خواب. شب ادراری در میان کودکان شایع است و در واقع یک مرحله از روند تکاملی کودک است. شب ادراری در پسرها شایعتر میباشد. عمومأ شب ادراری قبل از سن ۷-۶ سالگی موجب دلواپسی نمیشود.

اکثر کودکان تا سن ۴ سالگی ” آموزش توالت رفتن” را دیده اند. شب ادراری در ۱۵% کودکان ۵ ساله دیده میشود، و در سنین ۱۱-۸ کمتر از ۵% کودکان همچنان شب ادراری دارند. پس از سن ۵ سالگی به طور متوسط هر سال ۱۵% کودکان مبتلا به شب ادراری خودبخود خوب میشوند. فقط ۱% بیماران همچنان در بزرگسالی نیز شب ادراری خواهند داشت.

انواع شب ادراری

دو نوع کلی از شب ادراری وجود دارد
شب ادراری اولیه
شب ادراری ثانویه
در بی‌اختیاری ادراری اولیه، از سال‌های ابتدایی کودکی فرد بدون وقفه دچار این مشکل می‌شود و همیشه شب‌هایی خیس و مرطوب را در رختخوابش تجربه می‌کند. بی‌اختیاری ادراری ثانویه دومرتبه، زمانی آغاز می‌شود که کودک برای مدت مشخص و قابل توجهی (حداقل ۶ ماه) مشکل بی‌اختیاری را تجربه نکرده است.

بعد از مدت زمانی دوباره اوضاع سابق تکرار می‌شود. به‌طور کلی بی‌اختیاری ادراری اولیه نشان‌ دهنده‌ی ضعف و نابالغ‌بودن سیستم عصبی است. کودکی که شب‌ها بی‌اراده ادرار می‌کند، قدرت تشخیص احساس پربودن مثانه در حین خواب را ندارد، بنابراین برای تخلیه‌ی مثانه‌ی خود در طول شب بیدار نمی‌شود.

علت شب ادراری کودکان

در اکثر موارد شب ادراری ناشی از تأخیر تکامل مکانیسم کنترل مثانه است، که اغلب با زمینه ژنتیکی کودک مرتبط میباشد. این کودکان از نظر جسمی و روانی سالم هستند. عوامل مؤثر شایع در پیدایش شب ادراری مشتمل بر موارد ذیل است.

۱. عوامل ژنتیک، درصورتی که یکی از والدین سابقه شب ادراری در دوران کودکی داشته باشد، احتمال بروز در فرزند خانواده ۴۳% است. در صورتی که پدر و مادر، هردو، این سابقه را داشته باشند؛ این احتمال به ۷۷% میرسد. در موارد دوقلویی تک تخمی در صورت ابتلای یک کودک، دومی نیز مبتلا میشود.
2. مشکل در بیدار شدن، و اختلال خواب
3. انسداد راه هوایی و خرخر کردن
4. استرس شدید، نظیر تولد فرزند جدید، تنها خوابیدن، مدرسه یا خانه جدید، بحران خانوادگی
5. تکامل کندتر سیستم عصبی مرکزی
6. عوامل هورمونی، نظیر کمبود تولید ” هورمون ضد ادراری ” در شب و دیابت که عوامل نادری هستند، و به علت افزایش حجم ادرار موجب شب ادراری میشوند
7. عفونت های ادراری، چرا که عفونت ادراری مثانه را تحریک می نماید.
8. ظرفیت عملکردی کم مثانه
9. ضایعات نخاعی
10. مواد محرک مثانه نظیر شکلات، نوشابه کوکاکولا، چای
11. اختلالات ساختاری نظیر ” دریچه مجرای خلفی ” در پسرها و حالب نابجا

علائم شب ادراری کودکان

بسیاری از کودکانی که رختخوابشان را خیس می‌کنند، فقط در شب‌ ها دچار این مشکل هستند و هیچ نشانه و مشکل دیگری به جز شب ادراری ندارند. سایر علائم و نشانه‌ها ممکن است نشان‌ دهنده دلایل جسمانی یا مشکلات در سیستم عصبی و کلیه‌ ها باشد. بعد از مشاهده‌ی این علائم باید با متخصص صحبت کرد، زیرا ظاهرا مشکل دیگر نوعی شب ادراری ساده نیست.

• خیس‌کردن خود در طول روز
• نیاز به دفع فوری ادرار، افزایش بسامد آن و سوزش ادرار
• فشار، چکیدن یا سایر نشانه‌ های غیرمعمول درباره‌ی ادرار
• ادرار کف‌آلود یا صورتی رنگ، یا وجود لکه‌های خون در ادرار و لباس زیر کودک
• لکه‌ بینی ادرار
• ناتوانی در کنترل حرکات روده و بی‌اختیاری مدفوع
• یبوست

راه های تشخیص شب ادراری

باید شرح حال و معاینه جامع به عمل آید تا موارد بغرنج شب ادراری، در کودکانی که مشکل جدی زمینه ای دارند، مشخص گردد. موارد بغرنج شامل عفونت های ادراری، اختلالات ساختاری نظیر ” دریچه مجرای خلفی ” درپسرها و حالب نابجا در دخترها، مثانه عصبی و ضایعات نخاعی است. بعلاوه یبوست مزمن و بی اختیاری مدفوع میتواند با شب ادراری تظاهر نماید. در شرح حال باید به مواردی نظیر مشکلات تکاملی، رفتاری، احساسی، خانوادگی توجه کرد.

معاینه فیزیکی در کودکان مبتلا به شب ادراری نرمال است. باید شکم، دستگاه تناسلی، پشت و راه رفتن کودک ارزیابی گردد. آزمایش کامل ادرار از نظر عفونت، خون، وزن مخصوص ادرار، و قند کنترل میشود. سونوگرافی جهت ارزیابی سیستم ادراری و سلامت آن کاربرد دارد. عکس ساده شکم جهت بررسی ستون فقرات و یبوست درخواست میگردد. گاهی جهت ارزیابی کامل ستون فقرات نیاز به ” ام آر آی ” از نخاع، به ویژه در موارد شب ادراری ثانویه، وجود دارد.

درمان شب ادراری در کودکان

قدم اول آن است که کودک از نظر بیماری های زمینه ای بررسی گردد. در اکثر کودکان شب ادراری اولیه با رشد، بدون درمان، برطرف میشود. تنبیه کودک موجب درمان شب ادراری نمیشود. او را مسخره، تحقیر و سرزنش نکنید و اجازه ندهید که دیگران نیز او را اذیت کنند. کنترل ادرار شبانه یک روند تکاملی است. در مواردی که سابقه شب ادراری در والدین مثبت است؛ در اکثر این موارد مشکل کودک در حدود همان سنی خوب میشود که در والدین نیز برطرف شده است.

کودک تعمدأ جای خود را برای دلخور کردن شما خیس نمیکند. کودک باید بداند که شب ادراری ” گناه ” او نیست. کلیه تلاش های او را هرچند کوچک تشویق نمایید. در جلوی دیگران در رابطه با شب ادراری او صحبت نکنید. به کودک توضیح دهید که شب ادراری یک روند نرمال است. برروی تشک محافظ ضد آب قرار دهید. چراغ خواب تعبیه فرمایید تا کودک شب به راحتی توالت را پیدا کند.
دو نوع درمان وجود دارد، رفتار درمانی و طبی. رفتاردرمانی به کودک کمک میکند شب جای خود را خیس نکند، و اولین اقدام است. رفتاردرمانی در بیش از ۷۵% موارد مؤثر است.

درمان شب ادراری کودکان با طب سنتی

اکثرخانواده ها برای درمان این مسئله به پزشک می روند چراکه درمان را لازم می بینند برخی هم از روش های گیاهی پیشنهاد شده توسط متخصصان طب سنتی استفاده می کنند, چند سنتی و گیاهی درمان شب ادراری را در ادامه برایتان آورده ایم.

درمان شب ادراری با دارچین

دارچین یکی از ساده‌ترین دارو‌های خانگی برای کودکتان است تا آن‌ها خواب راحت و سبکی را تجربه کنند و در صورت پر شدن مثانه‌ شان در طول شب بیدار شده تا دچار شب ادراری نشوند. اعتقاد محققین بر این است که دارچین با توجه به طبع گرمی که دارد، می‌تواند مراقب خوبی برای بدن به شمار آید. شما می‌توانید به کودک خود به صورت روزانه یک وعده دارچین بخورانید.

البته این کار را می‌توانید با مزه دار کردن نوشیدنی‌ها و دیگر غذا‌ها با دارچین انجام دهید. یک روش موثر برای خوراندن دارچین به کودکان این است که شما آن را به همراه مقداری شیرین کننده طبیعی روی نان بمالید و پس از برشته شدن به عنوان صبحانه در اختیار کودک خود قرار دهید تا با خوردن آن به مرور زمان از مشکلات ناشی از شب ادراری خلاص شود.

درمان شب ادراری کودکان با آب قره قروت

این دارو احتمالاً یکی از داروهای مورد علاقه کودکان میباشد، که به شدت برای درمان شب ادراری توصیه شده است اگرچه هرگز نباید مدت کوتاهی قبل از خواب استفاده شود می توانید حداقل یک ساعت قبل از خواب، به کودکتان آب قره قروت بدهید . این درمان را یک روز در میان تکرار کنید و در صورت بروز عفونت ناشی از شب ادراری، یک دوم فنجان از آب قره قروت را سه بار در روز ،به کودکان تان بدهید،تا بنوشند.

درمان شب ادراری کودکان با ماساژ

ماساژ دادن نیز می‌ تواند یک روش موثر برای درمان شب ادرارای کودکان باشد. برای این کار ابتدا مقداری روغن زیتون را گرم کنید، سپس وقتی مطمئن شدید که دمای آن قابل تحمل است، آن را روی کف دست خود بمالید و پس از این مرحله با کف دست آغشته به روغن زیتون شکم کودک خود را به آرامی برای چند دقیقه ماساژ دهید. اگر شما بتوانید به صورت روزانه و مرتب این دستور‌العمل را روی کودک خود پیاده کنید، پس از چند مدت آثار درمانی آن‌ را مشاهده خواهید کرد.

البته برخی از طریق ماساژدادن سر با استفاده از روغن زیتون مانع از ریزش مو نیز می‌شوند. توجه داشته باشید که به هیچ عنوان در هنگام ماساژ دادن شکم کودک فشاری بر وی وارد نکنید. در ضمن وقتی که می‌خواهید روغن گرم شده را درست کنید، احتیاط را کاملا رعایت کنید. چرا که روغن داغ می‌تواند بسیار خطرناک باشد. از این رو در هنگام استفاده از آن موارد ایمنی را کاملا جدی بگیرید.

درمان شب ادراری کودکان با تشویق کردن و پاداش

کودکان به راحتی میتوانند خوشحال شوند.پس بهترین ها را برای تشویق و پاداش آنها امتحان کنید. به طور مثال بگویید،ما از این که این پوشک ها را در شب استفاده می کنید، به شما افتخار میکنیم این یکی از بهترین درمان های خانگی برای شب ادراری است.

علاوه بر این میتوانید که قول دهید که اگر رخت خوابشان را خشک و تمیز نگه دارند، پاداش دریافت میکنند ، اگر خود کودکان مایل باشند تا رخت خوابشان را خیس نکنند، راحتتر میتوانید به هدف نزدیکتر شوید پس حتما آنها را مطلع کنید.

انجام تمریناتی برای تقویت مثانه

برخی تمرینات ورزش به مثانه این امکان را می‌دهد تا علاوه بر بالا رفتن تحمل دارای ظرفیت بیشتری نیز شود. از این رو شما با تمرین دادن اصولی کودکان می‌توانید عمل شب ادراری را در آن‌ها کنترل کنید. گفته می‌شود که انجام تمرینات برای تقویت عضلات درگیر با مثانه می‌تواند توانایی آن را برای نگهداشتن ادرار بیشتر کند. از این رو کودک توانایی بیشتری برای کنترل خود در طول خواب خواهد داشت.

والدین می‌توانند از کودک خود بخواهند تا با انجام حرکاتی که باعث درگیر شدن عضلات لگن می‌شود، به صورتی باعث تقویت مثانه نیز شوند. البته والدین می‌توانند از کودک خود بخواهند به مدت ۱۰ تانیه در حالتی بماند که به عضلات لگنش فشار بیاید و سپس چند ثانیه به او استراحت دهند. البته اگر می‌خواهید این کار کاملا تاثیر گذار باشد، باید کودک در هر روز سه بار این کار را انجام دهد. البته تمرین باید به صورتی باشد که کودک بتواند حرکت مورد نظر را تا ۱۰ بار تکرار کند.

کنار آمدن با موضوع شب ادراری

مسلما شستن رخت خواب کار آسانی نیست بخصوص اگر زیاد تکرار شود. این موضوع باعث می شود والدین برای کودک سختگیری کنند و گاهی او را برای خیس کردن رختخوابش تنبیه کنند. اما لازم است بدانید که شب ادراری کودک از روی عمد نیست و او کنترلی بر این اتفاق ندارد. پس تنبیه او هم نمی تواند این مشکل را از بین ببرد. بلکه باعث ایجاد مشکلات بیشتر و اضطراب در کودک می شود. اگر چه علت اصلی شب ادراری هنوز مشخص نیست اما گروهی از علتها مسئول این اتفاق شناخته شده اند که بهتر است برای رفع آنها اقدام کنید.

این مطلب توسط تیم فارسی خوان جمع آوری و تکمیل شده است امیدوارم که از این مطلب استفاده کرده باشید.همچنین از شما همراه گرامی می خواهیم که برای پیشرفت این مطلب نظر خود را از بخش دیدگاه برای ما ارسال کنید و با دیگر کاربران به تبادل نظر بپردازید.