تورم آپاندیس

تحقیقات نشان می‌دهد ۵ درصد افراد به التهاب ویا تورم آپاندیس دچار می‌شوند که در صورت بی‌احتیاطی ممکن است به قیمت جانشان تمام شود.بدن انسان می تواند دچار مشکلات گوارشی متعددی از جمله یبوست، اسهال، انواع سرطان ها و سایر بیماری ها شود. این عارضه که آپاندیسیت نام دارد یکی از بیماری های اورژانسی و بسیار خطرناک است و باید جدی گرفته شود.

بر اساس آمارها التهاب و عفونت آپاندیس، تنها در ۵ درصد از مردم رخ می دهد و فرد باید سریعا تحت عمل جراحی قرار گیرد تا از بروز خونریزی شدید و نیز سمی شدن خون در بدن او جلوگیری شود. التهاب و تورم آپاندیس علائمی دارد که توجه به آنها می تواند در تشخیص سریع عارضه و انجام اقدامات درمانی مفید باشد. از جمله علائم این مشکل اورژانسی می توان به تهوع، استفراغ، بی اشتهایی و تب اشاره کرد. درد پیش رونده که از ناف شروع و به سمت راست شکم منتقل می‌شود و تیر کشیدن شکم از دیگر نشانه های تورم آپاندیس محسوب می‌شود.  برای آشنایی بیشتر با این مطلب با فارسی خوان همراه باشید.

تعریف آپاندیس

آپاندیس زائده ای کوچک و انگشتی شکل است که از روده بزرگ منشعب می شود. این زائده به انتهای بن بست در سکوم (روده کور) متصل است. در جدار این عضو بافت لنفاوی فراوانی موجود است. طول آپاندیس بین ۲ تا ۲۰ سانتی متر متغیر است و قطر آن نیز بین ۶ تا ۸ میلی متر است. عفونت و التهاب در آن منجر به آپاندیسیت می شود.
آپاندیس عضو وستیجیال محسوب می شود. کارکرد ویژه ای در بدن انسان ندارد و باقیمانده ای از نیاکان انسان است که طی فرگشت از بین نرفته است.

تورم آپاندیس چیست

اگر فرد هنگام راه رفتن، سرفه یا عطسه دچار درد شدید در ناحیه شکم شود این احتمال وجود دارد آپاندیس او در آستانه پاره شدن باشد. در چنین شرایطی فرد سریعا باید به اورژانس مراجعه کند. برای تشخیص این بیماری روش های زیادی وجود دارد.برای مثال معاینات بالینی، انجام آزمایش خون و عکسبرداری مفید است که توسط آن پزشک می تواند محل عارضه و شدت آن را تشخیص دهد.

آپاندیس بخشی از روده بزرگ است و در برخی افراد بسته به وزن و قد نزدیک به مثانه قرار دارد و به این ترتیب زمانی که آپاندیس ملتهب می شود مثانه نیز تحریک شده، فرد به طور مرتب نیاز به استفاده از سرویس بهداشتی و دفع ادرار پیدا می کند. تکرر ادرار خود یکی از نشانه های جدی برای احتمال عفونت آپاندیس است و فرد در این مواقع باید حتما به پزشک مراجعه کند.خستگی و گیجی هم می تواند به خاطر التهاب آپاندیس رخ دهد.

تحقیقات نشان می‌دهد گیجی، پریشانی، ناتوانی در تمرکز همگی می توانند به دلیل وجود التهاب و عفونت در بدن رخ دهند و این حالت بسیار خطرناک است چرا که ممکن است زنگ خطری برای ورود عفونت به بدن و سمی شدن خون باشند. سمی شدن خون شرایطی تهدید کننده برای سلامت و حیات انسان است.زیرا اکسیژن کافی در خون برای تغذیه بافت های گوناگون وجود ندارد.

در چنین شرایطی مغز به شدت آسیب دیده و حتی فرد دچار سکته مغزی و مرگ ناگهانی می‌شود. کارشناسان توصیه می کنند اگر در بین اقوام درجه اول سابقه التهاب و پارگی آپاندیس وجود دارد، حتما به کوچکترین علائم درد در حفره شکمی توجه شود.

درد شکمی شدید

بروز درد شدید در ناحیه شکم اولین نشانه از بروز آپاندیسیت است. این درد که به تدریج پیشرفت کرده و بیشتر می شود به دلیل التهاب و فشار وارده به آپاندیس ایجاد می شود. در حالت کلی درد در قسمت پایین و راست شکم ایجاد می شود و میزان شدت آن ساعت به ساعت متفاوت است. با این حال در اکثر موارد درد ممکن است بسیار نزدیک به ناف یا در قسمت پایین کمر نیز احساس شود. این علامت رایج آپاندیس است که با سرفه یا تکان دادن پاها و شکم شدیدتر و وخیم تر می شود.

 حالت تهوع و استفراغ

بروز حالت تهوع و استفراغ ناگهانی نیز یکی دیگر از علائم التهاب آپاندیس است. این علائم که با احساس ضعف نیز همراه است در بین بیمارانی که در مراحل پیشرفته بیماری قرار دارند رایج تر است.گفتنی است که حالت تهوع و استفراغ در ۹۰ درصد موارد دیده می شود و تقریبا همیشه بعد از درد شدید در قسمت تحتانی شکم بروز می کند.

اگر فردی دچار این مشکلات شده باشد، باید بلافاصله به اورژانس مراجعه کرده و معاینه شود. درست است که بروز چنین مشکلاتی همیشه الزاما نشانه آپاندیس نیست، اما ممکن است نشان دهنده مشکلات دیگری باشد که در هر صورت باید مورد بررسی قرار گیرد.

یبوست و اسهال

باوجود اینکه برخی از بیماران مبتلا به آپاندیس با مسئله دفع مشکل پیدا کرده و دچار یبوست می شود عده ای دیگر نیز به اسهال مبتلا می شوند. این علائم گوارشی که ممکن است در خصوص بیماری های دیگر نیز بروز کند، نتیجه التهابی است که آپاندیس را درگیر می کند. اسهال و یبوست در طول روز بیمار را آزار داده و در اغلب موارد به همراه گاز و التهاب بروز می کنند.

 برآمدگی شکم

برآمدگی شکم حس ورم دردناک و فشاری است که معمولا به دلیل مشکلات گوارشی بروز می کند. این مسئله باعث ورم شکم حتی در افرادی که شکمی تخت دارند می شود. برآمدگی شکم در موارد بروز آپاندیس شایع است، چون به دلیل واکنش التهابی بافت ها و تجمع گاز بروز می کند.

تب

علائم آپاندیس زمانی بروز می کنند که رشد این بیماری تا مرحله ای می رسد که مشابه علائم عفونت های معدی و روده ای می شود. به همین دلیل نیز علاوه بر احساس درد، بیمار دچار تب، عرق سرد و لرز نیز می شود. اگر تب افزایش پیدا کند و یا به طور مداوم دوباره بروز کند، حتما باید به پزشک مراجعه شود. اگر تغییر دمای بدن جزئی و خفیف باشد، اما فرد در ناحیه شکم احساس درد کند، نیاز به مراجعه به پزشک لازم و ضروری است.

بی اشتهایی

اگرچه فرد عادت به تغذیه مناسب دارد و خوب غذا می خورد، اما در صورت ابتلا به آپاندیسیت اشتهای خود را از دست خواهد داد. التهاب آپاندیس در عملکرد گوارشی اختلال ایجاد کرده و در اغلب موارد تولید هورمون گرسنگی را مختل می سازد.

در این صورت نیز فرد باید فورا به پزشک مراجعه کند، چون عدم تغذیه درست بدن را در معرض برخی کمبودها قرار می دهد که آسیب رسان هستند. در واقع لازم است که فرد علت بی اشتهایی را بررسی کند، چون این مسئله ممکن است به بیماری ها و مشکلات دیگر نیز مربوط شود. اما زمانی که بی اشتهایی با علائم دیگر ذکر شده همراه باشد حتما باید مورد بررسی قرار گیرد.

درد فشاری به شکم

دردی که در اثر فشار ایجاد می شود به تشخیص دقیق تر این مشکل در ناحیه آپاندیس کمک می کند. این درد معمولا در زمان معاینه پزشک ایجاد می شود، یعنی زمانی که پزشک روی قسمت راست تحتانی شکم فشار وارد می کند بروز می کند. این درد شدید و تیرکشنده است و شدت آن برحسب فشار وارد شده تغییر می کند. زمانیکه منطقه مورد نظر رها می شود فرد درد شدید در آن ناحیه احساس می کند و این مسئله شک در خصوص احتمال آپاندیسیت را افزایش می دهد.

اگر خودتان یا اطرافیان تان علائم ذکر شده را احساس می کنید ممکن است که دچار آپاندیسیت شده باشید. در این صورت بهتر است هر چه سریع تر به پزشک مراجعه کنید و یا با اورژانس تماس بگیرید. یادتان باشد که تشخیص زودهنگام باعث موفقیت زیادی در درمان می شود.

 بالینی

معاینه بالینی یامعاینه بدنی آزمایش بالینی سمپتوماتولوژی یا «چک‌آپ» (به انگلیسی: Clinical examination)در پزشکی و پرستاری به دانش درک و شناخت علائم پزشکی (ساین) و نشانه‌های بیماری (سمپتوم) گفته می‌شود که با حس‌های پنجگانه معمولی و بدون نیاز به تجهیزات ویژه پزشکی یا به عبارتی بر بالین بیمار نیز، قابل شناخت و درک بوده و در نخستین مراجعه بیمار و به صورت سرپایی (درون مطب و کلینیک) توسط پزشک یا پرستار تشخیص و مدرک می‌شوند.

آزمون کلینیکال همواره همراه با شرح‌حال بیمار باید تهیه شود.چرا که بهترین گزارش از سمپتوم و نشانه‌های بیماری که در حقیقت تجربه خود بیمار از بیماری خویش است در شرح‌حال یا آنامنسی درج شده و مجموع آزمون‌های بالینی و شرح‌حال پرونده پزشکی بیمار را تشکیل می‌دهند.

با درد کولیکی(انقباض و گرفتگی) در اطراف ناف شروع می شود. همزمان با افزایش و پیشرفت التهاب، درد به سمت پایین و سمت راست شکم متمایل شده و درست در بالای محل زائده آپاندیس متمرکز می شود(نقطه مک بورنی).

علایم وجود بیماری آپاندیس

۱- علائم آن کاهش اشتها یا بی اشتهایی، اغلب تهوع و گاهی استفراغ می باشد.

۲- علامت ریباند تندرنس (Rebound tenderness )اگر به هنگام معاینه، سمت راست و پایین شکم را با دست فشار داده و مدت کوتاهی نگه داریم و بعد دستمان را برداریم، به طور لحظه ای درد بیمار بدتر می شود. این نشانه انتشار التهاب به سمت پرده صفاق (پرده پوشاننده لوله گوارشی) است.

۳- درد اولیه ممکن است مبهم باشد، ولی بعدا به طور فزاینده ای تشدید می شود.

۴-  معاینه رکتال باعث پیدایش درد سمت راست شکم می شود.

۵- اگر شخص به پشت دراز بکشد و پای راستش را مستقیم بالا بیاورد، در ناحیه تحتانی سمت راست شکم درد احساس می شود.

۶- لمس ناحیه یک چهارم تحتانی سمت چپ شکم منجر به احساس درد در ناحیه مقابل(سمت راست) می شود.

۷- در حالی که شخص به پشت دراز کشیده، اگر زانو و ران او را به سمت شکم خم کنیم و ساق پا را به سمت داخل و خارج شکم بکشیم، این کار منجر به ایجاد درد می شود.

۸- اگر پریتونیت (عفونت یا التهاب پرده صفاق) ایجاد شده باشد، عضله شکم در معاینه بسیار سخت است.

۹- درد شکمی با راه رفتن و سرفه کردن احتمالا بدتر می شود.

۱۰- تب که معمولا در طی چندین ساعت اتفاق می افتد.

 آزمایش 

۱- افزایش تعداد گلبول های سفید خون در آزمایش CBC (شمارش کامل سلول های خونی)

۲- سونوگرافی و سی تی اسکن شکمی احتمالا التهاب آپاندیس را نشان می دهد.

جراحی آپاندیس

جراحی آپاندیس تشخیص آپاندیسیت را قطعی می کند. این عمل با شکاف کوچکی در ناحیه یک چهارم راست و پایین شکم انجام می شود.البته همه جراحی ها،‌ یک آپاندیس غیرطبیعی را نشان نمی دهد. حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد از موارد اعمال جراحی برای آپاندیسیت مشکلی از آپاندیس را نشان نمی دهد، بلکه حکایت از مشکلی فراتر از آپاندیسیت دارد.در این موارد، جراح آپاندیس را برمی دارد و بقیه شکم را برای پی بردن به علل احتمالی درد بررسی می کند. در بعضی موارد برای این کار نیاز به شکاف جراحی وسیع تری است.

درمان

بعد از محرز شدن تشخیص با توجه به علائم بالینی و یافته های آزمایشگاهی، جراحی باید هر چه سریع تر انجام شود. اگر شک به آبسه وجود داشته باشد، ابتدا آنتی بیوتیک درمانی انجام می شود و بعد جراحی صورت می گیرد. اگر چه جراحی برداشتن آپاندیس روش درمانی استانداردی به حساب می‌آید بررسی‌ها نشان می‌دهد در سه چهارم افراد مشکل التهاب آپاندیس با مصرف آنتی بیوتیک درمان پذیر است.

درمان طبیعی و خانگی آپاندیس

یک درمان خانگی برای درد بعد از عمل آپاندیس زردچوبه است که مواد مغذی ضروری را برای بدن فراهم می‌کند. زردچوبه حاوی ویتامین‌های زیادی از جمله C، E و K و مواد معدنی مانند پروتئین، فیبر، نیاسین، سدیم، پتاسیم، کلسیم، مس، آهن، منیزیم و زینک است.

۱-سیر

سیر به دلیل خواص درمانی خود، یک گیاه ریشه‌ای شگفت انگیز به شمار می‌آید. در طب چینی از سیر برای درمان عفونت‌ها و التهاب استفاده می‌شود. اگر می‌خواهید آپاندیسیت را مهار کنید، یک حبه سیر تازه را بجوید سپس یک لیوان آب بنوشید. همچنین می‌توانید سیر را به سالادها و وعده های غذایی روزانه خود اضافه کنید. اگر طعم تند آن را دوست ندارید، می‌توانید از کپسول های سیر که پزشکان تجویز می‌کنند استفاده کنید.

۲- ماش

ماش به خانوادده عدس و نخود تعلق دارد. ماش، مقدار زیادی فیبر، پروتئین، پتاسیم، منیزیم، مس و آنتی اکسیدان دارد. به دلیل مواد مغذی که دارد، یکی از بهترین درمان‌ها برای آپاندیسیت محسوب می‌شود. حبوبات، از تجمع سموم در آپاندیس جلوگیری می‌کنند. برای کاهش علائم، پزشکان توصیه می‌کنند که یک مشت ماش را به مدت یک شب در آب بخیسانید و روز بعد بخورید.

۳- زنجبیل

زنجبیل سرشار از ترکیب جینجرول است که مانند یک عامل ضد التهاب عمل می‌کند. به همین دلیل، زنجبیل به کاهش درد و تورم مربوط به آپاندیسیت کمک می‌کند. فقط این نیست، زنجبیل به قطع تهوع و استفراغ ناشی از این وضعیت نیز کمک می‌کند. می‌توانید زنجبیل را به همان شکل طبیعی یا به صورت چای مصرف کنید. برای تهیه چای، یک قاشق چایخوری پودر زنجبیل را در یک فنجان آب داغ دم بدهید و روزی دو بار بنوشید. می‌توانید دمنوش را روزی یک بار، روی شکم خود نیز ماساژ دهید.

۴- برگ ریحان

این گیاه، در غذاهای ایتالیایی کاربرد زیادی دارد. ریحان دارای ترکیبات فنول و فلاونوئید است که به کاهش گازهای روده کمک می‌کنند. همچنین، اگر تب خفیفی داشته باشید، می‌توانید از ریحان برای پایین آوردن دمای بدن استفاده کنید. مقداری برگ ریحان و پودر زنجبیل را در یک ظرف آب بریزید و بگذارید بجوشد و به نصف برسد. این چای را روزی یک بار بنوشید. زمانی که ریحان را به سالاد خود اضافه می‌کنید، نه تنها به آن طعم می‌دهد بلکه از ورود باکتری های خطرناک به بدن نیز جلوگیری می‌کند.

۵- جنسینگ

جنسینگ یک ماده تقویت کننده سیستم ایمنی است و خواص التهابی منحصر به فردی دارد. همچنین، دارای تاثیرات آنتی اکسیدانی نیز هست که درد مزمن را کاهش می‌دهد. برای کاهش علائم مربوط به آپاندیسیت، این گیاه را به مدت ۱۵ دقیقه در ۵۰۰ میلی‌لیتر آب بجوشانید، صاف کرده و به آن شیرین کننده اضافه کنید. چای جنسینگ را سه بار در روز بنوشید تا به نتیجه دلخواه برسید.

۶- روغن کرچک

روغن کرچک یک درمان خانگی معتبر برای آپاندیسیت است. این روغن، انسداد و التهاب را کاهش می‌دهد. زمانی که به صورت خوراکی مصرف شود، حرکات روده را بهبود می‌بخشد. برای کاهش علائم آپاندیسیت باید بسته روغن کرچک را آماده کنید. یک پارچه فلانل را بگیرید، ۳-۲ قاشق روغن کرچک روی آن بریزید و آن را روی شکم خود بگذارید. این روغن را هر ۴ ساعت یک بار استفاده کنید تا به نتیجه دلخواه برسید.

۷- تخم شنبلیله

تخم شنبلیله دارای ترکیبات ضد میکروبی است که فرآیند گوارش را بهبود می‌بخشند. همچنین، تخم شنبلیله به کاهش درد و جلوگیری از تشکیل چرک نیز کمک می‌کند. برای تهیه چای تخم شنبلیله، مقداری از آن را در یک لیوان آب بخیسانید و به مدت ۱۰ دقیقه بجوشانید. وقتی این دمنوش سرد شد، آن را حداقل دو بار در روز بنوشید.

۸-  لیمو

لیمو به خانواده مرکبات تعلق دارد. لیمو سرشار از ویتامین C است و سیستم ایمنی را تقویت می‌کند. همچنین به کاهش یبوست نیز کمک می‌کند. برای کاهش علائم آپاندیسیت، آب لیموی تازه را به نصف فنجان آب اضافه کرده و یک بار در روز بنوشید. می‌توانید کمی عسل را نیز به آن اضافه کنید. این کار را تا زمان تسکین درد ناشی از آپاندیسیت تکرار کنید.

۹-  برگ نعنا

برگ نعنا اثر آرام بخش دارد که آن را به درمانی عالی برای کاهش علائم آپاندیسیت تبدیل می‌کند. نعنا به درمان گاز روده، تهوع و استفراغ نیز کمک می‌کند. برای تهیه چای نعنا، مقداری برگ نعنا تازه را در یک ظرف آب بریزید و به مدت ۲۰ دقیقه بجوشانید و هر روز یک فنجان از آن بنوشید. برای نتیجه سریع، می‌توانید مقداری پودر چریش را نیز به آن اضافه کنید. اگر طعم آن برای‌تان مهم نیست، می توانید مقداری برگ نعنا را بجوید سپس کمی آب بنویشید.

۱۰- آب‌ قاشقی

این گیاه چینی نه تنها به درمان آپاندیس ملتهب کمک می‌کند بلکه بافت های آسیب دیده را نیز ترمیم می‌کند. گیاه آب‌قاشقی، خواص ضد باکتری و ضد التهابی دارد که به درمان زخم‌ها کمک می‌کند. همچنین دارای مواد مغذی از جمله ویتامین C است که به تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کند. این گیاه را در یک فنجان آب بجوشانید و ۲ بار در روز بنوشید. اگر به دیابت یا پرفشاری خون دچارید، از این درمان خودداری کنید.

۱۱-  روغن بادام

اگر می‌خواهید درد آپاندیس را کاهش دهید، می‌توانید بعد از گذاشتن کمپرس آب گرم روی شکم، از روغن بادام استفاده کنید. مقداری پنبه را در آب داغ بخیسانید و آن را روی ناحیه آسیب دیده بگذارید. پس از آن، برای تسکین درد، آن قسمت را ۳۰ دقیقه با روغن بادام ماساژ دهید.

۱۲- نوشیدن مایعات کافی

نوشیدن منظم آب به دفع سموم از بدن کمک می‌کند. همچنین، زمانی که مایعات سالم مصرف می‌کنید، درواقع از یبوست جلوگیری کرده و حرکات روده را آسان می‌کنید. به علاوه، آب به عملکرد درست کلیه ها و روده ها کمک می‌کند. اگر آپاندیسیت مزمن دارید، باید هر روز ۵۰۰ میلی‌لیتر بنوشید. به هرحال، اگر مشکل در مرحله پیشرفته نیست، باید در طول روز، یک فنجان آب گرم بنوشید.

گاهی وقت‌ها نوشیدن یکباره ۸ لیوان آب کار سختی است بنابراین می‌توانید با یک لیوان آب در هر ساعت شروع کنید. از مصرف نوشیدنی های کافئین‌دار خودداری کنید زیرا وضعیت را تشدید می‌کنند.

۱۳- آب سبزیجات

اگر التهاب آپاندیس دارید، باید آب سبزیجات تازه بخورید. برای تسکین آپاندیسیت، می‌توانید آب هویج، خیار و چغندر مصرف کنید. برای نتیجه سریع، آب این سبزیجات را حداقل دو بار در روز بنوشید. به یاد داشته باشید، آب سبزیجات نباید جایگزین رژیم غذایی شما شود.

۱۴-  قاصدک

گیاه قاصدک در طب چینی برای درمان بسیاری از مشکلات شکمی به کار می‌رود. این گیاه سرشار از پتاسیم بوده و خواص ملین دارد که به تسکین آپاندیس دردناک کمک می‌کند. همچنین باعث دفع سموم نیز از بدن می‌شود. برای کسب نتایج یهتر، می‌توانید برگ قاصدک را به سالاد خود اضافه کرده یا چای قاصدک درست کنید. اگر به دیابت یا اختلالات کلیوی مبتلا هستید، باید از مصرف آن پرهیز کنید.

۱۵- مصرف خوراکی‌های سرشار از فیبر

رژیم غذایی سرشار از فیبر شامل خوراکی‌هایی مانند بروکلی، هویج، چغندر، گوجه فرنگی، خیار، تخم کدو، جوانه گندم و سبزیجات سبز برگ می‌شود. تغذیه مناسب به جلوگیری از آپاندیس کمک کرده و حرکات روده را تسهیل می‌کند. از خوردن خوراکی‌هایی مانند شکر تصفیه شده و محصولات لبنی پرهیز کنید. اگر در دوره نقاهت به سر می‌برید، می‌توانید سالاد سبزیجات بخارپز و سوپ مرغ بخورید.