مواظب کبدت باش

کبد مثل نیروگاه بدن است و کارهای اساسی زیادی را برعهده دارد. این کارها شامل تولید پروتئین، کلسترول و صفراست ،کبد مواد سمی مانند الکل، داروها و موادی را که در طی سوخت‌و‌ساز تولید شده‌اند، تجزیه می‌کند. پیشنهاد میکنیم با خواندن این مقاله با کبد و بیماری های مرتبط با آن آشنا شوید.

کبد بزرگترین غده بدن است که در فعالیت‌های سوخت‌وساز بدن مانند گوارش نقش دارد.تمام خون دستگاه گوارش توسط سیاهرگی به نام ورید بابی جمع‌آوری شده و وارد کبد می‌شود و تمام مواد جذب شده از لوله گوارشی از کبد عبور می‌کنند. دیگر کارهای کبد به دام انداختن سموم و تصفیهٔ آنها با تبدیل کردنشان به مواد بی‌ضرر است. همچنین، این کبد است که متابولیسم داروها را در بدن بر عهده دارد. شرکت در خون‌سازی (در دورهٔ پیش از تولد) و مقاومت در برابر عفونت‌ها، فراهم ساختن سریع انرژی در هنگام ضرورت، ذخیره آهن و… از دیگر فعالیت‌های کبد است. سلول‌های کبدی پروتئین‌های مختلفی را به‌طور دائمی می‌سازند از جمله آلبومین، پروترومبین، فیبرینوژن، لیپو پروتئین‌ها و هپارین. همچنین سلول‌های کبدی مواد مختلفی از جمله تری گلیسریدها، گلیکوژن و ویتامین‌ها را ذخیره می‌کنند.

کبد به عنوان یک سیستم بافری مهم برای گلوکز خون عمل می‌کند به این معنی که هنگامی که گلوکز خون بعد از صرف یک وعده غذا تا غلظت زیادی بالا می‌رود میزان ترشح انسولین نیز افزایش می‌یابد و در حدود دو سوم گلوکز جذب شده از روده بلافاصله به گلیکوژن تبدیل شده،و در کبد ذخیره می‌شود. در طی ساعات بعد که غلظت گلوکز خون و نیز انسولین کاهش می‌یابد، کبد گلیکوژن را تجزیه و به گلوکز تبدیل می‌کند.

 

مواظب کبدت باش ۱) بیماری های رایج کبد

به هرگونه اختلال در عملکرد کبد، بیماری کبد گفته می‌شود. کبد مسئول اَعمال حیاتی در بدن است. بیماری و اختلال در عملکرد کبد آسیب چشمگیری به بدن وارد می‌کند.بیماری های کبد تعریفی کلی از تمام مشکلات بالقوه‌ای هستند که موجب ناتوانی کبد از انجام درست وظایفش می‌شود. معمولا بیماری باید بیش از ۷۵٪ یا سه‌چهارم بافت کبد را تحت‌تأثیر قرار دهد تا وظایف کبد به‌درستی انجام نشوند.نارسایی حاد کبد می‌تواند برگشت‌پذیر یا برگشت‌ناپذیر باشد. به این معنا که در برخی مواقع با درمان علت نارسایی، کبد می‌تواند دوباره وظایف خود را به‌طور طبیعی انجام دهد.

بیماری های رایج کبد – کبد چرب

وجود چربی در کبد هر انسانی طبیعی است اما اگر کبدی دارای ۵ تا ۱۰ درصد چربی باشد کبد چرب نامیده می‌شود. کبد چرب یک موقعیت مخرب را در بدن ایجاد می‌کند و بدتر اینکه هیچ علامت هشدار دهنده‌ای در ابتلا ندارد. بیماری کبد چرب Fatty liver همراه با التهاب است که این التهاب با از بین رفتن سلول های کبدی همراه است. علت اصلی بروز کبد چرب ناشناخته است، ولی تعدادی از اختلالات بالینی معین به عنوان علل زمینه‌ای شناخته شده‌اند. هفتاد درصد بیماران مبتلا به کبد چرب چاق هستند. بیماری دیابت و بالا بودن چربی‌های خون نیز از علل زمینه‌ای آن می باشند.

عوامل مختلفی که باعث تغییر متابولیسم در بدن می‌شوند، شامل کاهش ناگهانی وزن، سوء تغذیه، تغذیه وریدی و گرسنگی طولانی مدت مانند گرفتن روزه نیز ممکن است باعث کبد چرب شوند.عوامل ایجاد کبد چرب:مصرف دارو بیش از حد معمول،رژیم غذایی نادرست،استرس درونی و نهفته و مصرف لووستاتین ها و غذاهای فست فودی،متخصصان اعتقاد دارند که سبک زندگی نادرست و تبعات آن از قبیل چاقی و اضافه وزن در ابتلا به کبد چرب در بین سنین مختلف دخیل است.

سه نوع کبد چرب وجود دارد، کب چرب غیرالکلی، کبد چرب الکلی و کب چرب بارداری که در ادامه هر کدام به صورت جداگانه توضیح داده شده است.

کبد چرب a- کبد چرب غیر الکلی

بیماری کبد چرب غیرالکلی زمانی رخ می دهد که کبد در شکستن چربی ها دچار مشکل می شود و با جمع شدن چربی در بافت های کبد، فرد دچار کبد چرب می گردد. بیماری کبد چرب با مصرف الکل مرتبط نبوده و زمانی مشخص می شود که ۱۰ درصد و یا بیشتر وزن کبد حاوی چربی باشد.

این بیماری خود نیز به چند دسته تقسیم شده و در شدیدترین مراحل باعث سیروز کبدی و یا زخم و سپس نارسایی کبدی می گردد.

کبد چربb-  کبد چرب الکلی

بیماری کبد چرب الکلی جزء اولین مرحله های بیماری های کبدی مربوط به الکل است. کبد با مصرف زیاد الکل صدمه دیده و قادر به شکستن چربی ها نیست. اگر فرد از مصرف الکل خودداری نماید، این نوع کبدچرب کم کم درمان می گردد، اما در صورت ادامه به مصرف الکل فرد ممکن است دچار سیروز کبدی گردد.

کبد چرب c- کبد چرب بارداری

هرچند کبد چرب بارداری از کبد چرب خیلی نادر بوده، با این حال جمع شدن چربی در هنگام بارداری می تواند خطراتی جدی هم برای مادر و هم برای جنین داشته باشد. این بیماری می تواند باعث نارسایی کبدی، نارسایی کلیه، عفونت شدید یا خونریزی شود.

هرچند دلیل این بیماری کاملاً شناخته نشده اما دانشمندان معتقدند این بیماری با هورمون های این دوران در ارتباط است. علایم این بیماری در سه ماه سوم رخ داده و شامل حالت تهوع، استفراغ، درد در قسمت بالایی سمت راست شکم، زردی و کسالت عمومی می باشد.

زنان باردار باید آزمایش های لازم را برای اطلاع از این بیماری انجام دهند، اکثر زنان پس از زایمان شروع به بهبود می نمایند.

بیماری های رایج کبد – هپاتیت

هپاتیت یکی از بیماری هایی است که باعث التهاب کبد می‌شود.  این بیماری علائم خاصی ندارد اما ممکن است به صورت علایم بیماری کبد مشاهده شوند.یرقان (زردی چشم و پوست و ادرار تیره)،درد در ناحیه‌ی شکمی،از دست دادن اشتها،حالت تهوع،تب،اسهال و خستگی مداوم از جمله علایم این بیماری هستند.کودکان اغلب این بیماری را با علائم کمتری دارند. ویروس هپاتیت حدود دو هفته قبل از ظاهر شدن علائم در بدن وجود دارد و در طول هفته‌ی اول خود را نشان می‌دهد.
این بیماری اغلب از طریق آب یا غذای آلوده به ویروس انتشار پیدا می‌کند. همچنین ویروس از طریق خوردن میوه، سبزیجات، صدف خام و یخ آلوده نیز منتشر می‌شود.

زندگی کردن با افراد مبتلا،سفر کردن به کشورهایی که هپاتیت در آن‌ها رایج است،افرادی که مواد مخدر تزریق می‌کنند و کودکانی که در پرورشگاه زندگی می‌کنند بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند. هیچ دارویی نمی‌تواند این بیماری را درمان کند. پزشک فقط می‌تواند با انجام آزمایش کار کبد را زیر نظر بگیرند. همچنین رژیم غذایی مناسب نیز می‌تواند به کنترل هپاتیت کمک زیادی کند و واکسن بهترین دفاع است. اگر با فردی که مبتلا به هپاتیت است، تماس داشته باشید، باید در عرض ۲ هفته از داروی خاص به نام گلوبولین ایمنی استفاده کنید. بهداشت نیز مهم است. حتما دستتان را با آب و صابون بعد از استفاده از سرویس بهداشتی، قبل و بعد از دست زدن به مواد غذایی و بعد از تعویض پوشک بچه بشویید.

 بیماری های رایج کبد –  بیماری کبد ناشی از عوارض داروها

کنترل آسیب کبدی ناشی از دارو، شامل قطع داروی آسیب رسان و تجویز ان استیل سیستئین در مورد آسیب کبدی ناشی از مصرف استامینوفن است. نتایج درمانی بسته به داروی مصرفی و آسیب کبدی برجای مانده متفاوت اند. تخمین میزان واقعی آسیب کبدی ناشی از دارو دشوار است.حدود ۶۰ درصد از موارد آسیب کبدی ناشی از دارو، به مصرف داروهای آنتی بیوتیک و ضدتشنج ها نسبت داده شده است.

LiverTox ، یک برنامه مطالعاتی و تحقیقاتی است که از سوی انستیتو ملی دیابت و بیماری های گوارشی و کلیوی، کتابخانه ملی پزشکی و شبکه آسیب کبدی ناشی از مصرف داروها ترتیب داده شده است. هدف از این برنامه مطالعاتی، به روز بودن در مورد آسیب های کبدی ناشی از مصرف داروست.

LiverTox ، شامل بررسی داروها (ساختار شیمیایی آنها، اندیکاسیون های مصرف، دوز پیشنهادی آنها و فواصل مصرف)، تشریح شکل و چگونگی آسیب کبدی ایجاد شده، سوابق دارویی و پزشکی بیمار و نتایج آزمایشگاهی و فهرست مراجع قابل قبول در این زمینه است.یک فهرست مرجع دارویی در این زمینه، DILIrank نام دارد و شامل اطلاعات موجود در مورد ۱۰۳۶ داروی مورد تایید سازمان غذا و داروی آمریکا با توجه به پتانسیل آنها در ایجاد آسیب کبدی ناشی از مصرف داروست.

به علاوه، سازمان غذا و داروی آمریکا برنامه نرم افزاری با نام eDISH(مخفف انگلیسی عبارت:ارزیابی مسمومیت شدید کبدی ناشی از مصرف دارو)، برای بررسی تعداد قابل توجه شرکت کنندگان در مطالعات بالینی در این زمینه (با استفاده از ثبت موارد افزایش آنزیم های کبدی یا بیلی روبین کل) ترتیب داده است. اصل مدیریت آسیب کبدی ناشی از مصرف دارو، قطع داروی مشکوک در سریع ترین زمان ممکن است.

همچنین بنظر می رسد که قطع سریع دارو موجب به حداقل رساندن سرعت پیشرفت نارسایی حاد کبدی می شود. کورتیکواستروئیدها برای هپاتیت های الکلی و هپاتیت های اتوایمیون سودمندند. اما در آسیب های کبدی ناشی از مصرف دارو چندان مورد بررسی قرار نگرفته اند. به هر صورت چنین توصیه می شود که هپاتیت های شبه اتوایمیون ناشی از مصرف دارو ، با قطع داروی مشکوک و نیز تجویز کورتیکواستروئیدها کنترل شوند.

آسیب کبدی ناشی از مصرف دارو بیش از هپاتیت های ویروسی موجب نارسایی حاد کبدی می شود. نوع آسیب کبدی ناشی از مصرف دارو، در نتایج درمانی آن نقش بسزایی دارد

بیماری های رایج کبد  – سرطان ها

سرطان کبد عبارت است از یک تومور بدخیم (سرطانی ) که از بافت کبد منشأ می گیرد. در کبد سرطان هایی نیز یافت می شوند که از نقاط دیگر منشأ گرفته به کبد گسترش یافته اند. سرطان کبد معمولاً در ارتباط با یک بیماری زمینه ای در کبد مثل سیروز کبد رخ می دهد. این سرطان در هر دو جنس به وجود می آید، اما در مردان شایع تر است .اکثر افراد در مراحل اولیه سرطان کبد، هیچ گونه علائمی ندارند.اگر کسی سابقه ابتلا به هپاتیت یا سیروز کبدی داشته باشد، احتمال ابتلا به سرطان کبد در وی افزایش می یابد. علائم و نشانه های سرطان کبد شامل مواردی چون تهوع و استفراغ،کاهش وزن بدون دلیل،کاهش اشتها،درد بالای شکم،ضعف عمومی و خستگی،ورم شکم،تغییر رنگ پوست،زرد شدن چشم ها و تغییر رنگ مدفوع به سفید است

از جمله علل ابتلا به سرطان کبد میتوان به وجود سیروز از قبل در کبد اشاره کرد حدود ۵۰% بیمارانی که سرطان کبد دارند از قبل از آن دچار سیروز بوده اند، عفونت هپاتیت B یا C و عفونت احتمالی با ویروس های آهسته از دیگر موارد آن هستند.

از راه های تشخیص سرطان کبد غربالگری با استفاده از اولتراسوند و گاهی اوقات آزمایش خون آلفا پروتئین در فواصل ۶ تا ۱۲ ماهه برای افرادی که خطر ابتلا به سرطان کبد در بین آن ها زیاد است، توصیه می شود. این افراد شامل بیماران مبتلا به سیروزی است که به عفونت ویروس هپاتیت بی یا سی دچار شده اند. این کار باعث تشخیص سرطان در سطح اولیه می شود و احتمال درمان سرطان کبد موفقیت آمیز را افزایش می دهد.

 بیماری های رایج کبد – سیروز کبدی

سیروز کبدی یا التهاب شدید کبد  یک بیماری کبدی است که عموما با مصرف بیش از حد الکل، برخی از داروها و .. بروز پیدا می کند به نحوی که در کار کبد اختلال ایجاد کرده و کبد دیگر نمی تواند از عهده وظیفه خود، یعنی دفع ضایعات از خون، بربیاید .بصورت ساده تر؛ کبد پس از هر بار صدمه دیدن، نهایت سعی خود را میکند تا خودش را التیام دهد که در این فرایند، بافت های همبند در محل زخم ایجاد شده و با تجمع آن ها، عملکرد کبد بتدریج مختلف شده بطوری که کبد در مراحل پیشرفته سیروز دیگر قادر نیست تا به خوبی کار کند و وظایفت خود را انجام دهد.

این عوامل همگی سبب بروز سیروز کبدی و در نهایت ابتلا کبد به واکنش‌های التهابی شده که رفته رفته این امر به فیبروز تبدیل می شود.سیروز کبدی انواع مختلفی دارد که عبارتند از: صفراوی،قلبی،سوخت‌وسازی (ارثی و دارویی)،کریپتوژنیک و متعاقب ویروسی یا پس از نکروز و غیره.علائم سیروز کبدی در مراحل اولیه بسیار کم است و به تدریج به موازات آسیب دیدن هرچه بیشتر کبد، مشکلات نیز قابل توجه تر شده و بیشتر بروز پیدا می کند.

کبد در مرحله اولیه سیروز با وجود آسیب دیدن، همچنان عملکرد مناسب خودش را دارد اما هر چه بیماری پیشرفت کند، علائم آن نیز در نتیجه اختلال عملکرد این عضو نمودار می شود.علائم سیروز کبدی عبارتند از:خستگی و ضعف،کاهش وزن و تحلیل رفتن عضلات،کاهش اشتها،خط های قرمز کوچک (مویرگ های خونی) روی پوست در ناحیه بالای کمر،حالت تهوع و استفراغ،زرد شدن پوست و سفیدی چشم (زردی)،درد اطراف کبد،خارش شدید پوست،حمله تب و لرز،خونریزی و کبودشدگی آسان تر و بیشتر بدن، برای مثال افزایش تعداد دفعات خون دماغ شدن یا خونریزی لثه، ورم پا و مچ پا، ریزش مو ، ورم شکم به دلیل انباشته شدن مایع (آب آوردن شکم یا آسیت) (اگر بیمار خانم باشد در مواردسیروز کبدی پیشرفته) باردار به نظر می رسد.

باوجود همه این موارد، بیمار با تغییر ویژگی های شخصیتی، اختلال های خواب (بی خوابی)، زوال حافظه، گیجی و دشواری در تمرکز روبه رو می شود.بد نیست بدانید که، از این علائم با اصطلاح انسفالوپاتی کبدی یاد می شود و زمانی بروز می یابد که مواد سمی به دلیل ناتوانی کبد در خارج کردن آن ها از بدن به مغز صدمه می زنند.

مواظب کبدت باش ۲) تغذیه ی مفید برای کبد

مصرف بعضی از مواد غذایی طبیعی، فعالیت کبد را در حد مطلوب حفظ می کند.داشتن یک کبد سالم باعث می شود انرژی بیشتر و حال بهتری داشته باشیم.غذاهای مفید برای کبد به دو گروه عمده تقسیم می شوند:اول مواد غذایی که فرآیند سم زدایی و تصفیه کبد را افزایش می دهند و دوم مواد غذایی غنی از آنتی اکسیدان که در طی فرآیند سم زدایی از کبد محافظت می کنند.

قهوه یکی از بهترین نوشیدنی‌ها و مواد مفید برای کبد است. تحقیقات نشان داده‌اند که نوشیدن قهوه در مقابل بیماری‌ها از کبد محافظت می‌کند. این موارد شامل کسانی که به مشکلات کبدی دچار هستند هم می‌شود. مثلا تحقیقات متعددی نشان داده‌اند که نوشیدن قهوه احتمال ابتلا به سیروز کبدی (التهاب شدید کبد) را کاهش می‌دهد.
تمشک آبی و زغال‌اخته هر دو حاوی آنتوسیانین هستند. آنتی‌اکسیدان‌هایی که به این میوه‌ها رنگ خاص خود را می‌دهند. به‌علاوه این آنتی‌اکسیدان‌ها فواید زیادی هم برای سلامتی دارند.

چندین تحقیق روی حیوانات نشان داده‌اند تمشک آبی و زغال‌اخته، یا آب یا عصاره‌ی آن می‌تواند به سلامت کبد کمک کند.خوردن این میوه‌ها برای ۳ تا ۴ هفته از کبد در برابر آسیب محافظت می‌کند. به‌علاوه تمشک آبی عکس‌العمل سیستم ایمنی و آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان را افزایش می‌دهد.یک آزمایش دیگر به این نتیجه رسیده که آنتی‌اکسیدان‌هایی که در تمشک‌ها دیده‌ می‌شوند ایجاد زخم‌های فیبروز کبد را آهسته‌تر می‌کنند. این مواد ایجاد بافت التیامی در کبد موش‌ها را کند می‌کند.

انگور، انجیرخاردار هندی،آب لبو،ماهی،سبزیجات صلیبی ، آجیل ها و روغن زیتون از دیگر مواد غذایی مفید برای کبد هستند.

این مطلب توسط تیم فارسی خوان جمع آوری و تکمیل شده است امیدوارم که از این مطلب استفاده کرده باشید همچنین از شما همراه گرامی می خواهیم که برای پیشرفت این مطلب نظر خود را از بخش دیدگاه برای ما ارسال کنید و با دیگر کاربران به تبادل نظر بپردازید.